چند روزیست که خبر پخش "اولین فیلم بلو رِی ایران" در فضای فرهنگی و مجازی کشور پخش شده است و نظرات متفاوتی از صاحبنظران این حوزه به گوش می رسد. از این رو لازم دیدم توضیحی در این خصوص ارائه کنم. 

فیلم "بادیگارد"، ساخته ابراهیم حاتمی کیا، که پیش‌تر در سینما و بعد از آن در شبکه نمایش خانگی (البته با فرمت دی وی دی) به نمایش گذاشته شده بود، جدا از ملاحظات داستانی و سینمایی خود، در قالب بلو رِی هم ارائه شد که این نکته از نظر فنی ارزش منحصر به فردی دارد، چرا که اولین فیلم بلو رِی برنامه نویسی شده ساخت داخل کشور می باشد.

برای توضیح باید عرض کنم که دیسک بلو رِی، تکنولوژی جدیدتری نسبت به دیسک دی وی دی است که ظرفیت¬های 25 گیگابایت(تک لایه) و 50 گیگابایت (دو لایه) را در مقابل دیسک دی وی دی با ظرفیت¬های 4.7 گیگابایت (تک لایه) و  9.4گیگابایت (دو لایه) در اختیار مصرف کننده می گذارد. این ظرفیت چند برابری به تولیدکنندگان محصولات مولتی مدیا از قبیل فیلم، انیمیشن، کلیپ و موسیقی این امکان را می دهد که بتوانند کیفیت خروجی محصول خود را افزایش دهند و از تصاویر با ابعاد 720*576 پیکسلی که اصطلاحا کیفیت SD نامیده می شود، به تصاویر با کیفیت FULL HD با ابعاد تصویری 1920*1080 یا حتی بالاتر مانند  4Kرو بیاورند. البته که صرف تولید تصاویر با کیفیت کافی نیست و مصرف کنندگان و بینندگان این تصاویر نیز بایستی از دستگاه¬های پخش متناسب با این فرمت¬ها بهره ببرند.

استفاده از این ظرفیت بالا و تولید یک محصول با کیفیت، نیازمند بکارگیری تکنولوژی¬های خاص خود است و همانطور که احتمالا می دانید ساختار دیسک بلو رِی مشابه فرمت دی وی دی نیست. دیسک بلو رِی دو فرمت دارد. یکی ساختار نشانه گذاری و دیگری برنامه نویسی. در ساختار نشانه گذاری (HDMV) تعریف ساختار و اجزا با یک زبان نشانه گذاری و بکارگیری چندین فایل و اجزای درختی صورت می پذیرد. این ساختار علیرغم کارآمد بودن، پیچیده، کم انعطاف و تا حدودی قدیمی و از رده خارج است چرا که آخرین ساختار بکار رفته برای دی وی دی ها و دیسک های با فرمت نهایتا HD (تصاویر با ابعاد 1280*720) است و تولیدکنندگان این تکنولوژی، به دلایلی که اشاره شد، آن را برای نسل بعدی تصاویر، که FULL HD،  2Kو 4k می باشند، توصیه نکرده اند ولی با این حال تولید کنندگانی که قصد ارائه تصاویر تا فرمت HD را دارند، همچنان از سیستمهای خود با ساختار نشانه ای استفاده و اقدام به تولید محتوا می نمایند.

فرمت دیگر فرمت قابل برنامه نویسی (BD-J) است که نسبت به فرمت نشانه ای، دارای انعطاف فوق العاده در تک تک اجزای کار، کاملا به روز و کاملا قابل تطبیق و تغییر می باشد. ساختاری که از همان ابتدای بررسی، نظر تیم تولیدکننده فیلم بلو رِی بادیگارد را به خود جلب کرد. گرافیک چندلایه، امنیت، سادگی، قابلیت تعریف روالهای مختلف و قدرت مانور در این فرمت به گونه ایست که نه تنها آن  را برای فیلم و انیمیشن، بلکه برای موسیقی و سایر محتواهای مالتی مدیا مناسب و منحصر بفرد کرده است.

با تمام این اوصاف، و شاید بهتر است بگویم از روی یک کنجکاوی، جرقه تولید فیلم بلو رِی در داخل کشور زده شد. جرقه ای که به دنبال این پرسش در ذهن مان ایجاد شد که " آیا می توانیم خودمان در کشور فیلمی با ساختار بلو رِی تولید کنیم؟". طی بررسی هایی که در روزهای نخست توسط تیم توسعه انجام دادیم، مشخص شد که نه تنها در کشور، بلکه در همسایگی ما نیز چنین کاری انجام نشده است و تولید دیسک بلو رِی در انحصار چند کشور معدود از جمله امریکا است. این نکته عزم مان را برای کنکاش بیشتر راسخ کرد. ادامه راه نیز هموارتر نبود و روز به روز که مراحل کار پیش می رفت، جنبه های تازه ای از دشواریهای این کار برای ما روشن می شد و نبود منبع و اطلاعات کافی همواره تهدیدی برای ادامه کارمان به شمار می آمد.

اما با توکل بر خدا و تلاش جمعی، کاری آماده شد که اکنون در اختیار عموم قرار گرفته است. کاری که از ابتدا باید گفت که "مشق اول" ماست و یقینا بی اشکال نیست ولی مطمئنا نهایت تلاش¬مان را کرده ایم تا رضایت خاطر هم¬وطنان¬مان را به دست بیاوریم. این فیلم حدودا 110 دقیقه ای  با فرمت برنامه نویسی شده، نه به دلیل کپی بودن دیسک آن به زعم برخی دوستان کارشناس(!) بلکه به دلیل احترام به کاربران شبکه خانگی که اکثرا از سیستم¬های پخش FULL HD استفاده می کنند (Bluray Player, PS3, PS4)  در همین فرمت تولید شد. صدای منحصربفرد آن در پنج صورت (صدای  5.1 کاناله دالبی فارسی، 2 کاناله دالبی فارسی،  دی.تی.اس فارسی و همچنین صدای 5.1 کاناله دالبی عربی و یک روایت صمیمانه و گرم از ابراهیم حاتمی کیا از اتفاقات فیلم) ارائه شده است. زیرنویس¬های انگلیسی، عربی، ژاپنی و فارسی ویژه ناشنوایان برای آن در اختیار مخاطب قرار گرفته است که این فیلم را نه تنها برای مخاطب داخلی، بلکه به صورت بین المللی قابل ارائه و نمایش می نماید. وجود بخشهای پشت صحنه در خصوص کارگردان، بازیگران، تدوین، تولید، فیلمبرداری، موسیقی، جلوه های بصری، صدا و طراحی صحنه نه تنها برای مخاطب عام جذاب است، بلکه برای هنرجویان و علاقه مندان به سینما و بازیگری نیز، جنبه آموزشی دارد.

از دیگر ویژگی¬های جالب توجه این دیسک، ارائه آلبوم عکسی است از عوامل، بازیگران، صحنه ها و پشت صحنه‌ها که در این دیسک گنجانده شده است. آلبوم کامل موسیقی متن فیلم نیز به همراه یک پخش کننده در دسترس است و نیازی به جستجوی این موسیقی ها در اینترنت و یا پخش در دستگاه دیگری وجود ندارد.

این دیسک با صرف ماهها وقت تیم توسعه و با برنامه نویسی حدود 6000 خط کد تولید شد. در تولید آن از تمامی منابع موجود، هرچند اندک خارجی، استفاده گردید ولی در مقابل دانش آن به صورت کامل بومی شد.

 اکنون ما مفتخریم که اعلام کنیم می توانیم دیسکهایی با تکنولوژی روز فیلم¬های هالیوودی تولید کنیم و این نکته، کار را برای رقابت فرهنگی و اقتصادی با بازارها و صنعت فیلمسازی خارجی هموارتر می نماید.

خلاصه مطلب اینکه، همه و همه اینها با یاری خداوند و به همت تیمی از هنرمندان، کارشناسان، متخصصین و مدیران عرصه فرهنگ، تولید شده و در اختیار شما قرار گرفته است تا هم کاری در جهت ارتقای توان علمی و فرهنگی کشور صورت گرفته باشد و هم اینکه محصولی تولید شود که همگام با پیشرفت تکنولوژی، بتواند کیفیتی در خور و شایسته شان مخاطب ایرانی را به شما بیننده عزیز ارائه کند. امیدوارم که بتوانیم نظر مساعد شما را جلب کنیم و از نقد سازنده و ارزشمند شما در جهت بهبود کارمان بهره ببریم.

اسماعیل حاتمی کیا